Culturele weken

Omdat ik alweer bijna naar Nederland kom (zondag 23 december) om daar Kerst en Oud & Nieuw door te brengen, nog even snel een update. Voor degenen die het nog niet weten: op 3 januari vlieg ik weer terug naar Warschau, want ik blijf voorlopig nog in Polen. Mijn stage bij de ambassade is verlengd voor twee maanden. In de maanden januari en februari zal ik voor de afdeling Pers & Culturele Zaken gaan werken. Daarna verhuis ik naar Kraków om daar nog een semester te studeren. In juni kom ik pas weer terug naar Nederland. Ik ben in de ban geraakt van Polen. En ik hoop dat mijn verhalen verklaren waarom.

Na mijn culturele uitstapje naar Kraków in het weekend van 13 en 14 oktober, bleef de volgende werkweek in het kader staan van de culturele activiteiten. Maandag na werktijd sprak ik af met Samy, de Belgische stagiair. We gingen samen uit eten in de Multikino, de hypermoderne bioscoop in Zlote Tarasy. Ik had tot dan toe alleen de centrale hal gezien, maar het bleek dat daarboven nog twee verdiepingen zijn, die naast bioscoopzalen ook een discotheek, loungeruimte en café-restaurant bevatten. Alles werkelijk het hipste van het hipste design, zoals eivormige stoelen die alle achtergrondgeluiden wegfilteren, zodat je in een discotheek met harde muziek nog prima met elkaar kunt praten. De menukaart bestond ook uit trendy gerechten, zoals quesedilla en pasta pesto. Het eten was er prima. We hebben nog een stevige cocktail na gedronken, maar daarna ben ik naar huis gegaan, omdat het weekend in Kraków ook best vermoeiend was geweest.

Woensdag had ik een bijzondere taak. Er was een studiebeurs in Politechnika, de technische universiteit van Warschau. Kasia had een stand geregeld voor de ambassade om het studeren in Nederland te promoten. Omdat iedereen op de culturele afdeling echter zeer druk was met de voorbereidingen van een literaire avond, had niemand tijd om te gaan. Daarom vroegen ze mij of ik Nederland wilde vertegenwoordigen op de beurs. Dit hield in dat ik in de auto van de ambassadeur (met chauffeur) naar de Politechnika werd gebracht, daar als Nederlandse genodigde bij de feestelijke opening aanwezig was en vervolgens op de stand van de Nederlandse ambassade heb gestaan om te kijken of alles goed liep en eventuele vragen te beantwoorden. Het werd een hele gezellige middag, want de beurs was groots opgezet, druk bezocht en de interesse om in Nederland te studeren was aanzienlijk. Ik ben ongeveer drie uur op de beurs geweest en ben bijna de volledige tijd in gesprek geweest om vragen te beantwoorden. Dus als Nederland binnenkort (nog verder) overspoeld wordt door Poolse studenten, weten jullie hoe dat komt ;-) ’s Avonds was er nog een culturele activiteit op de ambassade, namelijk een literaire avond met Frank Westerman. Zijn boek ‘Ingenieurs van de ziel’ was vertaald in het Pools en werd die avond in de ambassadeursresidentie gepresenteerd. Daarbij mocht ik ook aanwezig zijn, omdat ik mijn werk voor de culturele afdeling die middag zo goed had gedaan :-) Frank Westerman zelf heeft een passage voorgelezen uit zijn boek, er vond een discussie plaats met Poolse schrijvers en historici over de vraag of mensen die in West-Europa zijn opgegroeid wel in staat zijn om de schrijven over het communisme en ter afsluiting werd een passage uit de Poolse vertaling voorgelezen. Daarna was er gelegenheid om de Poolse vertaling van het boek aan te schaffen en te laten signeren door Frank Westerman zelf. Ondanks dat mijn Pools nog niet heel vloeiend is, kon ik deze gelegenheid uiteraard niet voorbij laten gaan. Ik ben nu dus de trotse eigenaar van “Inzynerowie dusza” met de aantekening van Frank Westerman dat dit boek is voor de dag dat mijn Pools goed genoeg is om het te kunnen lezen. Er moet dus nog een hoop energie worden geïnvesteerd in het leren van de Slavische talen, want afgelopen zomer had ik de reisgidse Natasha al beloofd om ooit Poesjkin in de originele Russische versie te lezen...

Donderdag en vrijdag moest er na het werk nog even goed gepoetst, geboend en ingekocht worden, want zaterdag zouden pa, ma en Wouter aankomen in Warschau.

Zo gezegd, zo gedaan. Zaterdagmiddag om 13:40 landde keurig op tijd een Wizz-Air vlucht vanuit Dortmund op Warschau Etiuda. Helaas was Tim een beetje minder op tijd, vanwege de lange reistijd naar het vliegveld met het openbaar vervoer en de georganiseerde chaos op het vliegveld van Warschau. Ik was netjes met de bus naar Terminal Etiuda gegaan, waar de vlucht volgens het vliegticket aan zou komen. Helaas was niet lang daarvoor geconstateerd dat deze Terminal niet voldoet aan de Europese veiligheidsvoorschriften, waardoor de passagiers van aankomende vluchten naar Terminal 2 worden getransporteerd. Deze ligt ongeveer 1,5 kilometer verderop en er is geen busvervoer. Dat was dus een lange wandeling. Gelukkig had de bagage een even lange weg te gaan, waardoor het uiteindelijk niet moeilijk was om pa, ma en Wouter op het vliegveld te ontdekken. Een taxi bracht ons netjes naar Hotel MDM, waar de kamer naar wens was en aan de rustige kant van het hotel. Mijn appartement in Warschau kreeg ook het goedkeuringsstempel. Daarna was het meteen op naar het centrum van de stad, want ik moest natuurlijk even laten zien op wat voor schitterende locatie ik woon. We hebben een wandeling om het Cultuurpaleis gemaakt en pa en ma hadden de grootste moeite om de locaties terug te vinden in het Warschau waar zij acht jaar geleden waren geweest. De wolkenkrabbers steken nu boven het Cultuurpaleis uit, de marktkraampjes hebben een overdekte hal gekregen en het Holiday Inn Hotel ligt ineens verstopt achter een winkelcentrum dat zijn weerga in Nederland niet kent. Wat een veranderingen in acht jaar tijd! Natuurlijk stond een bezoek aan Zlote Tarasy ook op het programma. Daar kregen we de gelegenheid om Grieks te eten en de hippe bar in de Multikino kreeg de volledige goedkeuring voor een drankje. Daarna zijn we nog omhoog gegaan naar de Panoramabar in het Marriott Hotel. Het was er helaas te druk voor een drankje, maar nooit te druk om van het uitzicht te genieten. Het laatste drankje hebben we genuttigd in de bar van het MDM Hotel, waarvandaan het panorama ook niet slecht is.

Zondag was het koud, maar schitterend zonnig. Het perfecte weer dus om de koninklijke route naar de oude stad van Warschau te lopen. Deze route begint bij de Franse ambassade en voert onder andere langs de Sejm (het parlement, waarvoor deze dag de verkiezingen waren), Plac Trzech Krzyzy met het kantoor van ING Nationale Nederlanden en de drie cafés waar de Poolse sterren graag komen, de palmboom op Rondo Charlesa de Gaulle’a, de chique winkelstraat Nowy Swiat, de Universiteit van Warschau, het Bristol Hotel, het presidentieel paleis en de oudste roltrap van Warschau, waarover ik al eerder heb geschreven. De route eindigt op Plac Zamkowy, het plein voor het Koninklijk Paleis. Een bezoek aan het Koninklijk Paleis bleek op zondag gratis te zijn en deze gelegenheid lieten we natuurlijk niet onbenut voorbijgaan. Het interieur was beslist de moeite waard. Na een bezoek aan het kasteel aten we zapiekanka – de typisch Poolse snack – als snelle lunch en daarna was het nog even snel langs het centrale plein van de oude stad, de gevallen klok, de stadspoort en het monument voor Warsaw Uprising. Toen was het alweer tijd om terug te gaan. Vanaf Ratusz-Arsenal namen we de metro. In de ondergrondse passage sprak ik plotseling zo vloeiend Pools dat ik erin slaagde om de vrouw in de kiosk te overtuigen om ons na sluitingstijd nog kaartjes te verkopen. De kennis dat het in Polen niet ongebruikelijk is om na sluitingstijd nog even snel iets te kopen droeg uiteraard bij aan dit kleine succesje ;-) We gingen snel heen en weer met de metro, eigenlijk uitsluitend om ons om te kleden, aten bij een Mongools restaurant (waar het eten niet veel verschilde van het voedsel bij ‘onze’ Chinees) en om 18:00 uur begon de opera ‘Schoppenvrouw’ van Tsjaikowski in het Teatr Wielki. We waren geen van allen ooit eerder naar een opera geweest, maar na het zien van ‘Het Zwanenmeer’ in St. Petersburg vonden we dat een opera in Warschau ook op het lijstje hoorde. En ondanks het feit dat een in het Russisch gezongen opera met Poolse ondertiteling wel een hele grote uitdaging was, kregen we beslist geen spijt. Het theater zelf was al indrukwekkend, de zang was mooi, de muziek was mooi en ook de decors waren ongelofelijk. De voorstelling overtuigde ons in ieder geval om vaker een opera te gaan bezoeken.

De maandag stond in het teken van het onderhouden van oude Poolse contacten. Om 13:00 uur werden we opgehaald door Janusz, waar pa acht jaar geleden nog mee heeft samengewerkt. Hij nam ons mee naar zijn kantoor in Kolo, alwaar we zijn hoedencollectie konden bewonderen. Omdat ik onderweg in de auto prima had verstaan wat hij aan de telefoon in het Pools besprak, werden alle collega’s bij aankomst gewaarschuwd: “Uwaga, on mówi po polsku!” (Pas op, hij spreekt Pools). Haha, konden ze niet in onze aanwezigheid in het Pools over ons spreken ;-) Na het nodige bijkletsen op kantoor, maakten we een kleine wandeling langs enkele nieuwe woningbouwprojecten en vervolgens werden we uitgenodigd voor een typisch Poolse ‘obiad’ (late lunch; Polen eten maar twee keer per dag: ontbijt en late lunch rond 16:00 uur). Tijdens de lunch gingen de gesprekken vooral over goedkope vluchten en de Poolse infrastructuur. Een fatale combinatie voor ma, want op de terugweg leidde dit tot een duikvlucht over een ongelijk liggend Pools zebrapad. Altijd blijven opletten waar je loopt dus! Janusz nam ons nog mee naar het winkelcentrum Wola Park, dat volgens hem nog groter was dan Zlote Tarasy. Maar wij waren niet overtuigd. Toen bracht hij ons terug naar het hotel, alwaar we nog een drankje namen.

De volgende ochtend begaven we ons naar de Nederlandse ambassade, die uiteraard ook op het programma stond. In architectonisch opzicht is het een interessant gebouw en natuurlijk was het ook leuk dat pa, ma en Wouter mijn collega’s eens konden ontmoeten. Maar het waren ook mijn collega’s die mij op tijd weer weg stuurden, want ik mocht op mijn vrije dag natuurlijk niet te lang op de ambassade blijven. We gingen dus terug naar mijn appartement (langs de houten huizen die de Finnen na de Tweede Wereldoorlog aan het platgebombardeerde Warschau hebben geschonken), aten lunch bij Green Tea en namen vervolgens de bus naar het Museum Warsaw Uprising. Dat bleek helaas gesloten te zijn op dinsdag. Slechte voorbereiding of de immer wijzigende Poolse openingstijden… Nou ja, we gingen toen maar terug naar het centrum en bezochten het Muzeum Techniki in een vleugel van het Paleis van Cultuur & Wetenschap. Je zou misschien verwachten dat een techniekmuseum modern is, maar dit was werkelijk terug naar de Sovjettijd. Het personeel zag er sacherijnig uit, niemand sprak Engels en de interieurs waren hopeloos ouderwets (alsmede de tentoongestelde dingen). Maar het was toch leuk om te zien dat er in het moderne Polen nog plaatsen zijn waar de tijd is stil blijven staan. En dan te bedenken dat je vanuit dit museum uitkijkt op Zlote Tarasy! ’s Avonds gingen we uit eten in een leuk restaurantje vlakbij het hotel, waar de toiletten een oergrot-uitstraling hadden.

Woensdagochtend gingen we opnieuw richting het Museum Warsaw Uprising. Deze keer was het gelukkig open. Het was een ontzettend interessant en indrukwekkend museum over Polen in de Tweede Wereldoorlog. Heel interactief en levendig ook. Ik realiseerde me dat wij ons nauwelijks bewust zijn van wat Polen heeft doorgemaakt tijdens de Tweede Wereldoorlog. De aanvankelijke aanval van Hitler op Polen in 1939, werd door Rusland gesteund! Stalin zag zijn kans schoon: als Hitler Polen wist te verzwakken, kon hij het vervolgens overnemen en er een communistische staat van maken. Verder heeft de verzetsbeweging in Warschau een jarenlange strijd geleverd tegen de Duitsers. Daarom hebben de Duitsers, toen zij er eindelijk in geslaagd waren om Warschau in te nemen, uit wraak de hele stad systematisch opgeblazen. Van Warschau was na de oorlog misschien nog wel minder over dan van Rotterdam. Vervolgens werden de grenzen van Polen na de oorlog verlegd: Rusland kreeg een stukje Polen en Polen kreeg een stukje Duitsland. Zestig jaar geleden heeft hier dus een gedwongen volksverhuizing plaatsgevonden, waarbij iedereen uit Oost-Polen naar het westen moest verhuizen, waar zij huizen kregen toegewezen. Zelfs de hele universiteit van Lwów (nu in de Oekraïne) moest worden overgeheveld naar Wroclaw. En daarmee was de kous nog niet af, want de Russen brachten gedwongen het communisme naar Polen. Wat bedoeld was als een bevrijding, was dus eigenlijk een nieuwe bezetting. Polen is pas echt een vrij land sinds 1989. Na deze serieuze noot, brachten we een iets luchtiger bezoek aan het uitzichtterras op de 30e etage van het Paleis van Cultuur & Wetenschap. Het weer was erg helder en dus konden we ver kijken. Niet dat we het einde van Warschau konden zien, want de stad reikt werkelijk zo ver het oog kan zien. Mijn appartementengebouw was ook zichtbaar :-) Op de laatste avond nam Janusz ons mee uit eten bij Chlopskie Jadlo, waar je Poolse boerengerechten kunt eten. We genoten van een heerlijke vleesschotel, pierogi, paddestoelen en noem maar op. Daarna was het tijd om afscheid te nemen van Janusz en alvast van ma.

Donderdag in het holst van de nacht vlogen pa, ma en Wouter terug naar Nederland. Ik heb donderdag en vrijdag gewoon gewerkt en het appartement weer een beetje aan kant gemaakt.

Zaterdag ben ik met Gosia en de hele Noorse delegatie naar een concert geweest van Rebekka Bakken, een Noorse jazz-zangeres. Ze maakte er een grappige show van en de locatie was ook erg hip: Fabryka Trzciny, een voormalige fabriek die is omgebouwd tot club. Schitterend gedaan: de oude buizen die overal nog lopen zijn bijvoorbeeld gebruikt om drankflessen op te zetten of om diffuse verlichting te creëren. Na het concert waren Gosia en ik helemaal in de stemming om te gaan dansen, dus we besloten naar Organza te gaan voor een goede dosis latin. Helaas dansen de Polen als een stelletje losgeslagen bavianen, waardoor de bril waarmee ik alweer enkele jaren door het leven ga, de avond niet overleefde…

Zondag dus een bliksembezoek aan Zlote Tarasy om een nieuwe hippe bril uit te zoeken. Dat was gelukkig niet moeilijk, want de Poolse mannen houden ook wel van een hippe bril. Bovendien waren de brillen hier goedkoop, dus ik heb er meteen maar twee genomen. Dus wees voorbereid als je mij weer ziet in Nederland: ik heb twee nieuwe brillen! Complimenten zijn van harte welkom ;-)